Wyzwania i zgodność z przepisami dla przedsiębiorstw międzynarodowych

Podatek minimalny Pillar 2, opracowany przez OECD, nakazuje dużym międzynarodowym i krajowym grupom płacenie podatku wyrównawczego, aby zapewnić, że ich efektywna stawka podatkowa (effective tax rate - ETR) nie jest niższa niż 15%. Oczekuje się, że ponad 140 krajów wdroży te przepisy do 2024 lub 2025 roku. Unia Europejska, w ramach dyrektywy, wprowadziła do swojego ustawodawstwa przepisy Pillar 2, a Polska, jako kraj członkowski Unii Europejskiej, przygotowuje się do wdrożenia tych przepisów, które będą miały wpływ na około 8 000 firm działających na polskim rynku.

- Z perspektywy globalnych usług biznesowych (GBS) zmiana ta stanowi istotne wyzwanie i wymaga kompleksowych strategii zgodności. Nowe przepisy będą miały zastosowanie do międzynarodowych i krajowych grup kapitałowych o rocznych przychodach w wysokości co najmniej 750 mln EUR w co najmniej dwóch z czterech lat podatkowych bezpośrednio poprzedzających dany rok podatkowy - komentuje Michał Stępień, Senior Manager w zespole Międzynarodowych Usług Podatkowych w PwC Polska.

Oznacza to, że wyniki finansowe z lat 2020-2023 będą miały kluczowe znaczenie dla określenia, które grupy kapitałowe podlegają nowym zasadom. Wszystkie spółki objęte skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym grupy kapitałowej będą musiały zostać uwzględnione w obliczeniach podatku Pillar 2, niezależnie od skali ich działalności, nawet jeśli regulacje Pillar 2 nie zostaną bezpośrednio wdrożone do systemu podatkowego kraju, w którym działają. Jedynym sposobem na odroczenie wdrożenia Pillar 2 jest zakwalifikowanie się do jednej z tymczasowych bezpiecznych przystani (Transitional Safe Harbour), co wymaga starannej analizy i dokumentacji.

Mechanizmy poboru podatku

Jeśli stawka ETR w jakiejkolwiek jurysdykcji jest niższa niż 15%, zastosowanie będzie miał jeden z poniższych mechanizmów:

1. Zasada uwzględniania dochodu (Income Inclusion Rule - IIR): Obowiązujący od 31 grudnia 2023 r. mechanizm ten wymaga, aby podatek wyrównawczy był płacony w kraju ostatecznej jednostki dominującej (Ultimate Parent Entity - UPE) lub pośredniej jednostki dominującej.
2. Zasada nieopodatkowanych zysków (Undertaxed Profits Rule - UTPR): Obowiązująca rok później zasada UTPR ma zastosowanie, jeśli jurysdykcja UPE lub pośredniej jednostki dominującej nie wdrożyła przepisów o podatku minimalnym. Podatek wyrównawczy musi być wówczas zapłacony w kraju rezydencji danej spółki zależnej.

Mechanizmy te mają na celu zapobieganie unikaniu opodatkowania poprzez zapewnienie, że podatki są płacone tam, gdzie prowadzona jest działalność gospodarcza i tworzona jest wartość.

Zgodność z przepisami i wyzwania

Wdrożenie Pillar 2 będzie stanowić poważne wyzwanie dla firm, których to dotyczy, przede wszystkim ze względu na rozległe wymagania dotyczące gromadzenia danych i sprawozdawczości. Raport OECD Globe Information Return wymaga śledzenia ponad 240 punktów danych, co zwiększa obciążenia związane z przestrzeganiem przepisów. Firmy muszą również radzić sobie ze złożonością obliczania ETR, co wiąże się z licznymi wyjątkami i alokacją kwalifikowanego dochodu między podmiotami. "Pillar Two Data Input Catalog" pomaga ustalić, czy firma posiada wszystkie dane niezbędne do ustalenia podatku minimalnego.

Polska aktywnie transponuje dyrektywę UE w sprawie Pillar 2. Projekt ustawy został opublikowany 25 kwietnia 2024 r., a jej przyjęcie przez Radę Ministrów spodziewane jest do III kwartału 2024 roku. Ustawa będzie zasadniczo obowiązywać od 1 stycznia 2025 r., z opcjonalnym zastosowaniem z mocą wsteczną od 1 stycznia 2024 r. Konsultacje publiczne projektu ustawy trwają do 17 maja 2024 roku.

Wprowadzenie kwalifikowanego krajowego minimalnego podatku wyrównawczego (Qualifying domestic minimum income tax - QDMTT) w Polsce, począwszy od 1 stycznia 2025 r., zapewni Polsce pierwszeństwo w poborze podatku wyrównawczego. Należy pamiętać, że inne kraje mogą wdrożyć QDMTT od 2024 r. lub po 2025 r. Pillar Two Country Tracker przedstawia status wdrożenia podatku minimalnego Pillar 2 (w tym QDMTT) w różnych krajach i regionach.

QDMTT w każdym kraju może być obliczany w oparciu o różne zasady rachunkowości (standardy rachunkowości wykorzystywane do sporządzania skonsolidowanych sprawozdań finansowych lub lokalne standardy rachunkowości finansowej).

- Wdrożenie Pillar 2 będzie wymagało kilku kroków, zwykle zaczynając od oceny nowych wymagań i analizy kompletności dostępnych danych. Po jej zakończeniu należy ustanowić nowy proces gromadzenia, przetwarzania i raportowania odpowiednich danych. Będzie to wymagało dostosowania istniejących rozwiązań technologicznych lub wdrożenia nowego systemu. Dodatkowo nowy proces musi zostać osadzony w systemie kontroli wewnętrznej i polityce zgodności. Ostatnim elementem jest przeszkolenie odpowiednich pracowników, co jest równie ważne jak usprawnienie procesów i wydajna technologia -  mówi Bartłomiej Duchnowski, Senior Manager w zespole Doradztwa księgowego w PwC Polska.

Wdrożenie Pillar 2 oznacza znaczącą ewolucję w zakresie światowej polityki podatkowej, mającą na celu zapewnienie sprawiedliwości i ograniczenie przenoszenia zysków przez duże przedsiębiorstwa. W miarę jak Polska przygotowuje się do wdrożenia tego rozwiązania, firmy muszą poradzić sobie z zawiłościami w zakresie zgodności, gromadzenia danych i raportowania, aby spełnić nowe standardy regulacyjne.

Z perspektywy organizacji Global Business Services poziom złożoności jest zwielokrotniony przez liczbę różnych podmiotów i ich specyficzne dla jurysdykcji zasady. GBSy odpowiedzialne za zgodność podatkową musiałyby w szczególności ustanowić proces obliczania podatku wyrównawczego dla różnych jurysdykcji podatkowych. Będzie to wymagało planowania strategicznego, alokacji zasobów i proaktywnego zarządzania, aby dostosować się do nowego międzynarodowego systemu podatkowego. GBSy będą musiały wdrożyć narzędzie ze scentralizowanym mechanizmem obliczeniowym, w tym analizą podmiotu składowego, IIR, UTPR, QDMTT i logiką Transitional Safe Harbour.

- Wszystkie firmy podlegające nowym regulacjom Pillar 2 muszą być na bieżąco ze zmianami legislacyjnymi i zapewnić odpowiednią aktualizację swoich ram zgodności. Takie proaktywne podejście będzie miało kluczowe znaczenie dla płynnego zarządzania transformacją oraz ograniczania potencjalnego ryzyka związanego z nieprzestrzeganiem przepisów - twierdzi Piotr Kocot, Partner w zespole Assurance w PwC Polska.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o Pillar 2, odwiedź naszą stronę poświęconą podatkowi minimalnemu: Podatek minimalny Pillar 2 - Sprawdź, co powinieneś wiedzieć | PwC Polska